Mandala należy do najstarszych religijnych symboli ludzkości. Symbolizuje całość i służy psychicznej samoregulacji. Do osiągnięcia psychicznej jedności dążyli kapłani, cierpliwie tworząc mandale z piasku, kamieni, kredy lub szkła. Mandala może być również spontanicznym wytworem psychiki każdego człowieka.

Mandala, ze swoją matematyczną strukturą, jest odbiciem pierwotnego porządku w psychice. Zadaniem mandali jest przekształcenie chaosu w kosmos. Aby ochronić podświadomość od wpływów zewnętrznych, obraz mandali zakreśla magiczną bruzdę dookoła centrum, czyli świętego kręgu wewnętrznej osobowości.

Sztuka w buddyzmie Wadżrajany spełnia bardzo szczególną rolę: stanowi istotną pomoc w praktyce, a niekiedy sama twórczość staje się drogą do oświecenia. Z drugiej strony treść i forma tej sztuki jest niejako sprawdzianem - potwierdzenia stopnia rozwoju duchowego, gdyż jest ona obrazem głębokich przeżyć wewnętrznych i zewnętrznym przejawem niebywałej ekspansji świadomości. Ze względu na pracę z głębokimi warstwami podświadomości stosuje się w buddyzmie tantrycznym przebogatą i skomplikowaną symbolikę.

... panteon fantastycznych figur, jednych wyglądających pokojowo i życzliwie, innych dziko i strasznie, jeszcze innych zagadkowo i tajemniczo. Wypełniają wnętrze świątyni jakby wynurzając się z ciemnej głębiny wszechświata. Wszystkim im wspólna jest powściągliwa żywość, harmonia barw i rytmicznego ruchu, które w wyższy sposób jednoczą tę różnorodność. { Lama Anagarika Govinda }

Cała sztuka tybetańska jest na wskroś przesiąknięta buddyzmem. Wszystko ma swój cel i znaczenie, a właściwie po kilka znaczeń - w zależności od rozpatrywanego poziomu nauk i stopnia zrozumienia. Wszystko jest przesiąknięte symboliką

Mandale są obrazami medytacyjnymi w formie diagramów i można je uważać za ukoronowanie, najwyższe osiągnięcie ikonografii buddyzmu tantrycznego. Mandale mogą być projektowane tylko w umyśle, rzeźbione w drewnie lub kamieniu, rysowane i malowane jako obrazy lub wykonywane symbolicznie, np., usypywane z ryżu czy kolorowego piasku. Są one symbolem całego wszechświata - zewnętrznego i wewnętrznego { jako zbudowanych według tych samych zasad }. Powstają one - podobnie jak i formy Buddów - z Pustki, z której wyłania się świat przedstawiony w mandali jako "pałac bóstwa" czyli pole Natury Buddy. Widziany z lotu ptaka kwadratowy pałac ma cztery bramy ze strażnikami i otoczony jest kilkoma okręgami - m.in. pięciobarwnych płomieni oznaczających formy mądrości. Obszar mandali jest doskonały i chroniony. W centrum znajduje się lotosowy tron danego aspektu Buddy: łagodnego, groźnego lub z partnerką. W mandalach często występują różne formy Dhyani Buddów. Z mandalami wiążą się w pewnym sensie Stupy; budowle - relikwiarze, symbolizujące m.in. najwyższe Oświecenie." { Marek Kalmus.}

Tekst pochodzi z antologii "Buddyzm" wydanej pod redakcją Jacka Sieradzana przez Krakowskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa-Książka-Ruch", Kraków 1987