Słynący z dobroczynnego klimatu Nałęczów leży wśród lessowych wąwozów i pól północno-zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Położony jest w dolinie Bochotnicy, w połowie drogi między Puławami i Lublinem, 150 km od Warszawy.

Park Zdrojowy Widok na sanatorium-laboratorium Książe Józef, w którym znajduje się Ośrodek Chirurgii Oka, gabinety lekarskie, klinika ortopedyczna.

Nałęczów jest jedną z dwóch miejscowości uzdrowiskowych w województwie lubelskim, położoną u zbiegu rzek: Bystrej i Bochotniczanki. Nałęczów założono na gruntach wsi Bochotnica, która była wymieniana już w 1350 roku. Nazwa Nałęczów pojawiła się w 1751 roku, kiedy to dobra bochotnickie nabył Stanisław Małachowski i od swojego herbu - Nałęcz - nadał imię zakupionym terenom. Szybko przystąpił do budowy swojej rezydencji, zwanej dziś Pałacem Małachowskich, którą ukończył w 1771 roku. Twórcą tej budowli był Ferdynand Nax. Z tego okresu pochodzi także ozdobny park nałęczowski. Park Zdrojowy, serce uzdrowiska, został założony w połowie XVIII wieku. Do tej oazy zieleni prowadzą dwie historyczne bramy. Dzisiejszy herb Nałęczowa powstał z połączenia herbu Nałęcz oraz Pilawa, herbu żony St. Małachowskiego, Marianny z Potockich.

Historia uzdrowiska Nałęczów rozpoczęła się w XIX wieku. Przy okazji poszukiwania na tych terenach rud żelaza, Antoni Małachowski odkrył, że wiele źródeł w jego posiadłości posiada walory lecznicze. W 1817 roku profesor Uniwersytetu Warszawskiego Piotr Celiński przeprowadził pierwszą analizę chemiczną miejscowych wód i ich właściwości leczniczych. Antoni Małachowski urządza tu uzdrowisko z łazienkami, opiekę lekarską i aptekę. Stare Łazienki to jedna z najpiękniejszych budowli w mieście. Ideę uzdrowiskową kontynuował nowy (od 1878 roku) właściciel Nałęczowa inżynier Michał Górski. Wydzierżawił on teren dzisiejszego uzdrowiska trzem lekarzom. Fortunat Nowicki, Konrad Chmielewski i Wacław Lasocki powołali spółkę do prowadzenia zakładu leczniczego. W tym czasie wybudowano obecne sanatorium nr.1, dawny budynek Zakładu Hydropatii. Atrakcją dla turystów i kuracjuszy jest malowniczy staw z wyspą i mostkami oraz okazy starych i rzadkich drzew np. dąb piramidalny. Około 1880 r. do Nałęczowa zaczęli zjeżdżać pierwsi goście. Kuracjusze szybko zaczęli doceniać zalety kąpieli w gorących źródłach mineralnych. Wkrótce Nałęczów stał się najmodniejszym uzdrowiskiem w Królestwie Polskim.

Chętnie bywali w Nałęczowie i tworzyli tu wybitni artyści, politycy i pisarze, m.in. Ignacy Jan Paderewski, Henryk Sienkiewicz, Henryk Siemiradzki. Podczas pobytu w Nałęczowie, Henryk Sienkiewicz mieszkał w willi "Podgórze". Bardzo mocno i wyraziście wpisał się w historię Nałęczowa Bolesław Prus, który przyjechał tu w 1882 roku leczyć się z agorafobii. Prus bywał w Nałęczowie często, do ostatnich lat życia. Mieszkał w willi "Pod Matką Boską". Tu powstała m.in. "Placówka".
Kolejną znamienną postacią w historii Nałęczowa był Stefan Żeromski, który w 1890 roku rozpoczął pracę jako guwerner dzieci Michała Górskiego. Tu poznał swoją przyszłą żonę Oktawię Żeromską z domu Rodkiewiczównę. W Nałęczowie powstały m.in. "Popioły" i "Dzieje grzechu". Przy Stefanie Żeromskim wykreował się jako architekt i działacz społeczny Jan Witkiewicz Koszyc, który po 1908 roku wybudował tzw. "Chatę Żeromskiego", pracownię Stefana Żeromskiego (obecnie Muzeum Stefana Żeromskiego), Kaplicę pod wezwaniem św. Karola Boromeusza, Szkołę Rzemieślniczą (późniejsze Muzeum Spółdzielczości, obecnie przeniesione do Warszawy), Dom Ludowy (tzw. "Ludowiec") a także "Ochronkę" (do niedawna przedszkole im. Adama Żeromskiego, obecnie Centrum Promocji, Historii i Tradycji Nałęczowa).

Koniec XIX i początek XX wieku to okres najpiękniejszego budownictwa nałęczowskiego. Powstaje wiele interesujących, obecnie zabytkowych willi, zwłaszcza przy ulicach: Lipowej i Armatniej Górze. Większość z nich utrzymana jest w stylu szwajcarskim, charakterystycznym dla budownictwa w górskich kurortach. "Złoty" okres Nałęczowa trwał do wybuchu I wojny światowej. Miasto, zniszczone przez okupantów w czasie pierwszej wojny światowej, powoli odradzało się w II Rzeczypospolitej. Nałęczów uzyskał status uzdrowiska w 1928 roku, a rok później stał się siedzibą władz gminy. Rocznie uzdrowisko odwiedzało około 2,5 tys. kuracjuszy. Wybuch II wojny światowej ponownie zahamował rozwój miejscowości.

W 1954 roku powołano Przedsiębiorstwo Państwowe "Uzdrowisko Nałęczów", które przejęło zniszczone w czasie drugiej wojny światowej budynki Zakładu Leczniczego. Na terenie uzdrowiska tryskają trzy źródła wód mineralnych. W pobliżu dawnego ujęcia "Źródła Miłości" zbudowano pijalnię znanej w całej Polsce wody Nałęczowianka. W 2001 roku sprywatyzowano Zakład Leczniczy "Uzdrowisko Nałęczów". Obecnie miasto Nałęczów liczy około 4,5 tys. mieszkańców.

Autor: Krzysztof Drupka