Żelazowa Wola to wieś położona na południowo zachodnich krańcach Puszczy Kampinoskiej, pięćdziesiąt kilometrów na zachód od Warszawy. W końcu XVI wieku była własnością rodziny Żelazo, a od końca XVIII wieku należała do hrabiów Skarbków. W 1802 roku zatrudnili oni, jako nauczyciela, Francuza Mikołaja Chopina, który wkrótce po przybyciu ożenił się z krewną Skarbków Justyną Krzyżanowską. W Żelazowej Woli, w urokliwym, tonącym w zieleni parku, przez który przepływa rzeczka Utrata, znajduje się szlachecki dom z początku XIX wieku. W tym domu, w roku 1810, urodził się poeta fortepianu Fryderyk Chopin, najwybitniejszy kompozytor doby romantyzmu.

Muzeum w Żelazowej Woli odwiedzają turyści z całego świata. W Żelazowej Woli w każdą letnią niedzielę odbywają się koncerty chopinowskie. Słuchając muzyki Chopina chciałbym odezwać się do niego słowami, które Markiz de Custine powiedział do kompozytora "Słuchając Pana czuję się zawsze sam na sam z Panem, może nawet z czymś lepszym niż Pan, a przynajmniej z tym, co jest najlepsze w Panu." Pomimo, że Fryderyk Chopin jest ulubionym kompozytorem, wykonywanie jego muzyki wymaga dobrego warsztatu. W źródeł twórczości Chopina leżała ogromna wrażliwość oraz umiejętność czerpania wzorów z polskiej muzyki ludowej.

Dom, w którym urodził się Fryderyk Chopin był znacznie skromniejszy od współczesnego dworku. Rodzice Chopina zajmowali kilka izb w krytej strzechą oficynie. Kilka miesięcy po narodzinach kompozytora, cała rodzina przeprowadziła się do Warszawy. Fryderyk wraz z siostrą Ludwiką często powracał w rodzinne strony. Jechał z Warszawy typową polską drogą wysadzaną wierzbami. W roku 1812, w okresie wojen napoleońskich, dworek spalił się. W 1894 roku, 45 lat po śmierci Chopina, Warszawskie Towarzystwo Muzyczne, z pomocą Ignacego Paderewskiego wystawiło w Żelazowej Woli Pomnik Chopina. Inicjatorem ratowania domu Chopina był rosyjski kompozytor Milij Bałakiniew. W latach 1930-1931 budynek gruntownie przebudowano i urządzono w nim muzeum, a otaczający go park obsadzono pięknymi okazami ponad 500 różnych gatunków i odmian drzew i krzewów. Projektantem parku był pionier polskiej architektury krajobrazu Franciszek Krzywda - Polkowski.

Podczas wojny muzyka Chopina znalazła się na indeksie, a wszelkie wizerunki artysty były niszczone przez okupanta. W 1949 r. dwór odnowiono i udostępniono zwiedzającym. W 1969 r. odsłonięto obok dworku pomnik Chopina, dłuta rzeźbiarz Józefa Gosławskiego.

Będąc w okolicach Żelazowej Woli łatwiej jest zrozumieć jak bardzo muzyka Chopina związana jest z pejzażem mazowieckiej wsi. Ten pejzaż to mazowieckie wierzby, równinna droga, łany żyta, łąki, chaty słomą kryte, wzgórza, rzeczka, drzewa, kępy krzaków, dym z komina, ptaki na spokojnym, leniwym niebie, deszcz, mżawka i mgła. Przyjaciółka kompozytora Georgie Sand mówiła o Chopinie, że był jeszcze bardziej polski niż sama Polska.

Niedaleko Żelazowej Woli znajduje się położona na skraju Puszczy Kampinoskiej wieś Brochów. Tu w renesansowym kościele obronnym Fryderyk Chopin był ochrzczony. W Brochowie odbył się również ślub rodziców Chopina.

Autor: Krzysztof Drupka