7 czerwca 2006 roku po raz pierwszy odwiedził Polskę, Jego Świątobliwość Lungtok Tenpei Njima, przywódca duchowy wyznawców religii bon na całym świecie.

Wizyta została podzielona na dwie części. Część pierwszą w Warszawie, gdzie wraz z Uniwersytetem Warszawskim zorganizowany został panel dyskusyjny oraz Sesja Tybetologiczna. Część druga miała miejsce w Wildze, w ośrodku Ciamma Ling – Centrum Jungdrung Bon.

Możemy wyróżnić następujące szkoły buddyzmu tybetańskiego, czyli tradycyjne linie przekazu nauk i praktyk zmierzających do oświecenia:

1. Ningmapa
Sięgająca swymi korzeniami czasów Wielkich Królów Dharmy, czyli pierwszej ery buddyjskiej. Postać Padmasambhawa uważana jest za założyciela tej linii.

2. Sakjapa
Tradycja przekazu nauk, jest tutaj kontynuowana w linii rodzinnej. Szkoła ta zdobyła największe znaczenie w XIII i XIV wieku, kiedy to praktycznie władała Tybetem i wprowadziła buddyzm do Mongolii. Jej przywódcy posiadają tytuł książęcy.

3. Kagiupa
"Kagiu" oznacza ustny przekaz nauk. Za protoplastę szkół Kagju uważany jest Marpa Lotsała (ur.1012 r.), tłumacz i mistrz tantry, kontynuator nauk Tilopy (988-1069 r.) i uczonego Naropy (1016-1100 r.). Najwybitniejszym jego uczniem był Milarepa (1052-1132 r.). Z kolei 6-ciu uczniów lekarza Gampopa (1079-1153 r.), ucznia Milarepy stworzyło sześć linii Kagju:

1. Drukpa,
2. Karma,
3. Drikung,
4. Phagmo Dru,
5. Talung
6. Calpa.

Pierwsze trzy szkoły odgrywały znaczącą rolę polityczną w różnych okresach Tybetu. Założycielem linii Karma Kagju był I Karmapa, Dusum Khjenpa.

4. Gelug
Gelug znaczy "prawy". Założycielem tej tradycji, na początku zwanej Kadampa, był Atisa (982-1054 r.), mistrz indyjski i odnowiciel buddyzmu tybetańskiego. Jego uczeń Dromton (1004-1064 r.), założył słynny klasztor Reting. W XV w. Congkhapa (1357-1419 r.) zreformował tę szkołę i powstała Gelug, z której wywodzi się linia Dalaj Lamów (Ocean Mądrości). Za swoje wybitne zalety duchowe i doczesne, ciepło, pogodę ducha, XIV Dalajlama w 1989 r. został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla.

5. Bon
Bon to unikalna i najstarsza tradycja duchowa Tybetu.
Ta rdzennie tybetańska religia, opierająca się na prastarej tradycji, została opracowana przez BuddęTonpę Szenraba Miłocze. Według nauk bon Budda Szenrab Miłocze nauczał 18 tyś. lat temu. Święte nauki zachowane do dzisiaj mają swe źródło w tym nauczycielu. Budda Tonpa Szenrab żył na zachód od Tybetu w krainie Olmo Lungring. Uważa się, że wyższe nauki duchowe bon pochodzą z Tybetu z krainy Szang Szung leżącej w dzisiejszym zachodnim i północnym Tybecie.

Bon w jej odmianie zwanej jungdrung bon (wieczny bon), J. Św. Dalaj Lama ogłosił piątą szkołą duchową Tybetu. Jungdrung bon posiada wiele cech wspólnych z innymi tradycjami buddyzmu tybetańskiego. Starożytna tradycja dzogczen stanowi odrębny zbiór nauk i jest wspólna dla bon jak i tradycji buddyzmu. Słowo dzogczen oznacza wielką doskonałość.

Autor: Krzysztof Drupka