Często na Starówce można spotkać mimów, którzy starają się rozbawić Warszawiaków za pomocą gestów i ruchów. Czasami warto zastanowić się nad treścią ich przekazu.

Początki sztuki mimicznej sięgają starożytności. W starożytnej Grecji i Rzymie treść utworów mimicznych miała zazwyczaj formę farsy i była inspirowana zdarzeniami z życia codziennego.

Głównym źródłem pantomimy nowożytnej stała się commedia dell'arte, w której gest i mimika dominowały nad słowem, dzięki czemu wystawiana za granicą, była zrozumiała dla obcej widowni, nie znającej języka dialogów. Commedia dell'arte powstała we Włoszech. Była wystawiana od połowy XVI w. do końca XVIII w. Jest nazywana również komedią włoską. Był to teatr oparty na improwizacji aktorskiej zapisanej w scenariuszu. Aktorzy odgrywali stałe, typowe postacie i konwencjonalne sytuacje, posługując się zarówno słowem jak i działaniem scenicznym w formie gestów, ruchów oraz błazeńskich epizodów. Wykonawcy stosowali utrwalone praktyką oraz skatalogowane sposoby gry zwane lazzi. Do odgrywanych głównie postaci należeli: dwaj starcy - Pantalone, kupiec, dottore, dwaj służący - Arlekin z Brighellą lub Scapinem, sprytne służące, Capitano czyli żołnierz-samochwał oraz jego odmiana - Scaramuccia. Postacie te występowały w maskach zakrywających górną część twarzy (stąd nazwa: postać-maska) i w ustalonym tradycją kostiumie. Wędrowne zespoły komediantów włoskich rozpowszechniły commedia dell'arte w wielu krajach europejskich.

W 2 połowie XVIII w. paryskie teatry jarmarczne, przejęły konwencję commedia dell'arte. Było to wynikiem zakazu używania słowa w teatrze nie mającym licencji. Tym sposobem powstało nieme widowisko zwane la piece par ecriteaux. Treść dialogów tłumaczyły napisy na tabliczkach umieszczonych na scenie. W 2 połowie XIX w. w Theatre des Funambules w Paryżu, w którym występował słynny mim J.G. Deburau, niemy odtwórca Pierrota, prezentowano głównie pantomimę akrobatyczną, uzupełnianą tańcem, odwołującą się do słownych skojarzeń.

Rozwijająca się na przestrzeni wieków sztuka pantomimy była zawsze związana, w różnym stopniu, z tekstem literackim. Wraz z występami E. Decroux, twórcy mimu czystego, pantomima stała się bardziej autonomiczna. Uczeń Decroux M. Marceau, stworzył własny typ pantomimy, dołączył dekoracje, kostiumy, rekwizyty, podjął próbę stworzenia mimodramu.

Na przełomie XIX i XX w. pantomima przeniknęła do kabaretu i music-hallu, a na początku XX w. wielu wybitnych ludzi teatru zainteresowało się pantomimą jako jednym ze środków odnowy teatru. We współczesnej pantomimie można wyróżnić 2 odmiany:

1. solowy występ mima, który wyrażając myśli, pojęcia, zjawiska, gra wyłącznie ruchem ciała i mimiką, utożsamia się nie tylko z odtwarzaną postacią, lecz również identyfikuje z elementami otaczającego go świata,
2. rozwinięta dramaturgicznie inscenizacja pantomimy, w której występuje zespół mimów.

Elementy pantomimy można spotkać w teatrze, filmie, cyrku (sztuka klownów) i piosence. W Polsce znany jest Wrocławski Teatr Pantomimy, prowadzony przez H. Tomaszewskiego.

Autor: Krzysztof Drupka